04 Sep Welke pensioenhervorming ?
In de pers werd begin september de sluier gelicht van de lang aangekondigde pensioenhervorming van Karine Lalieux, minister van pensioenen (PS).
Is het een grondige hervorming ? Op het eerste gezicht niet, het is (opnieuw) wat rommelen in de marge zonder de werkelijke problemen aan te pakken. Is het daarom dat de voorstellen niet besproken werden binnen de regering?
Er zijn trouwens nog heel wat vragen bij de voorgestelde maatregelen.
Welke is de rode draad doorheen de hervorming? En wat denkt Fediplus ervan?
Vervroegd pensioen na 42 jaar loopbaan en leeftijd 60 jaar.
Het gaat hier duidelijk over een versoepeling van het huidige stelsel, waarin 44 jaar loopbaan werd vereist om op 60 te stoppen met werken. Iemand die op 18 begint te werken zal op 60 kunnen stoppen. Indien iemand hogere studies heeft gedaan zal hij /zij tot de leeftijd van 64 dienen te wachten.
Deze versoepeling is niet minnetjes en maakt het mogelijk dat mensen met zware jobs (?) vroeger kunnen vertrekken. Maar het gaat slechts om een maatregel van korte duur want wie start er zijn loopbaan nog op de leeftijd van 18?
Een deeltijds pensioen op 60 na 42 jaar loopbaan.
Het deeltijds pensioen is geen nieuwe maatregel. Momenteel kan men enkel op volledig pensioen gaan. Deze minister stelt een halftijds of 4/5e pensioen voor. Het kan aantrekkelijk lijken maar het stelsel komt in aanvaring met andere systemen zoals tijdskrediet eindeloopbaan. Bovendien is er sprake van een bonus voor wie langer blijft werken (zie verder).
Waarschijnlijk zal men hierdoor niet meer voor tijdskrediet eindeloopbaan kiezen wanneer men 42 jaar loopbaan heeft. Dit tijdskrediet (met toelage van de RVA) kan men opnemen vanaf 60 met een beroepsloopbaan van 25 jaren. In dat geval wordt de hele niet-gepresteerde periode aangezien als gewerkte periode bij de berekening van het pensioen (soms wel op basis van een minimumloon), wat niet het geval is bij een deeltijds pensioen natuurlijk, want dat is definitief.
Een pensioenbonus
Een pensioenbonus van €2 voor elke dag gepresteerd na 42 jaar loopbaan. Dat komt overeen met een verhoging van het pensioen met ongeveer €50 bruto per maand voor een voortgezette loopbaan na 42 jaar loopbaan. Wie 3 jaar verder werkt, ziet zijn/haar pensioen verhogen met €150 per maand.
Het bedrag is forfaitair en dus niet afhankelijk van het loon dat iemand verdient. Het systeem is interessanter voor de lage pensioenen. Een gelijkaardig systeem bestond vroeger reeds maar werd afgeschaft omdat het teveel kostte en weinig invloed had op de tewerkstellingsgraad. Men kan zich afvragen of de maatregel nu meer succes zal hebben.
Even samenvatten : zullen deze 3 maatregelen ons pensioensysteem beter maken ? Zal men daardoor langer werken en in betere omstandigheden? Men kan eraan twijfelen. Bovendien zal de budgettaire impact niet weinig zijn.
Een pensioen van 1500 € netto.
Deze maatregel was reeds bekend en wordt nu bevestigd. In 2024 zal eenieder recht hebben op een minimumpensioen van 1500 euro netto … als hij/zij een loopbaan heeft van 45 jaar! Met andere woorden: iemand die geen loopbaan van 45 jaar heeft zal geen 1500 euro minimum ontvangen indien de berekening van zijn pensioen deze drempel niet haalt.
Of zijn er nuances ? De berekeningswijze van zo’n loopbaan is redelijk complex. Om het toch eenvoudig maar onvolledig te maken : men dient een minimumloopbaan te hebben van 30 jaar. Elk jaar moet 208 gewerkte of gelijkgestelde dagen te bevatten. In dat geval heeft men recht op 30/45e van het minimumpensioen.
De minister stelt nu voor : 10 jaar van 104 dagen om het recht te openen op een minimumpensioen. Natuurlijk in verhouding tot de werkelijke loopbaan. Er is hierbij iets dan ons ontgaat : op die manier zal zowat iedereen recht hebben op een minimumpensioen (maar niet noodzakelijk 1500 euro, maar wel gebaseerd op dit bedrag). Vermoedelijk is zo’n systeem onbetaalbaar.
Ander aspect : houdt men rekening met de gelijkgestelde periodes en in welke proportie ? De discussie is al aan de gang binnen de regering : men stelt reeds 20 jaar werkelijke loopbaan voor, wat een stuk evenwichtiger is. Moet ook niet nagegaan worden wie zo’n minimumpensioen ontvangt en waarom ? En waarom anderen niet ? Een onderzoek dringt zich op. In een extreem geval zou iemand een tiental jaren slechts kunnen werken en toch een minimumpensioen van 1500 euro ontvangen.
In de plannen van de minister is niets terug te vinden op het eerste gezicht over andere aspecten van het pensioendossier: tewerkstellingsgraad, stijgend aantal zieken, effectieve leeftijd waarop men stopt met werken (gemiddeld 60 jaar), wat met de harmonisatie tussen de verschillende stelsels op de lange termijn?