05 Oct Werken na 50 : de hinderpalen voor langer werken opheffen
De hervorming van de pensioenen (hoe klein ook!) heeft een der grootste problemen van onze economie opnieuw blootgelegd, namelijk dat de actieve bevolking daalt en de afhankelijkheidsgraad verhoogt (meer gepensioneerden en niet-werkenden). De vooruitzichten voor langer leven gaan in stijgende lijn en leggen heel wat druk op de stelsels van sociale zekerheid, met de pensioenen op kop.
In het jongste nummer van Regards Economiques, gewijd aan werken na 50, identificeert Vincent Vandenberghe meerdere actiepunten en stelt meerdere aanbevelingen voor om senioren langer aan het werk te houden. Hij stelt onvermijdelijk vast dat « de economie slechts zal kunnen blijven functioneren met de inbreng van meer en meer ouderen tussen 50 en 70 jaar. De bijdragen doen stijgen of de pensioenen doen dalen is volgens hem geen oplossing want het gaat daarbij slechts om een “eenvoudige verdeling van deze kosten tussen de generaties”. Onderzoek toont aan dat voor de gemiddelde Belg het mogelijk is te werken tot ongeveer 70 jaar. Daarvoor moeten echter verschillende hinderpalen worden weggewerkt.
De eerste is dat eender voor welke sociale groep, de gezondheidsprofielen danig kunnen verschillen. Er zijn zwaar zieken die onmogelijk een beroepsactiviteit kunnen doen en mensen in uitstekende gezondheid die dit wel langer kunnen. Om hieraan iets te doen stelt Vincent Vandenberghe voor zich te steunen op de ziekte- en invaliditeitsverzekering, die, beter dan het pensioenstelsel, in staat is te evalueren of iemand in staat is te werken of binnen welke tijdspanne.
De tweede is dat in de meeste gevallen de hinderpalen te maken hebben met economische en institutionele factoren. Men moet onderhandelen over de lonen, de werktijden en de flexibiliteit. Er moet ook meer opleiding worden gegarandeerd aan mensen boven de 50 want zij hebben nog perspectief op 20 jaren werk!
Het derde probleem is de profielen van de oudere werknemers aantrekkelijker te maken voor de werkgevers. Daartoe is het uiterst belangrijk de loonschalen die rekening houden met de leeftijd te herbekijken, want volgens de studie “beperken zij in belangrijke mate de arbeidsmogelijkheden voor de oudere werknemers en vergroten de kans op werkloosheid”. Zij worden immers aangezien als te duur, minder productief en te duur op het vlak van opleidingen gezien de beperkte baten daarop. Opleidingen zijn een algemeen probleem volgens Vandenberghe omdat zij te veel gedragen worden door de ondernemingen, wat hen er niet toe aanzet veel opleiding te voorzien voor iets ouderen. Om dit probleem op te lossen, dat trouwens gelinkt is aan een risico van mobiliteit van de werknemer en een verhoogde kans op ontslag, stelt Vincent Vandenberghe voor zich te spiegelen aan het Franse model (de persoonlijke opleidingsrekening) en op een driedelige financiering: werkgever, werknemer en overheid.