Belgische bedrijven, net als hun Europese tegenhangers, staan voor een grote uitdaging: het samenbrengen van verschillende generaties binnen hun teams. Aan de ene kant is het werkgelegenheidspercentage van 55- tot 64-jarigen in 20 jaar tijd meer dan verdubbeld: van 26,3% in 2000 naar 56,6% in 2022! Aan de andere kant vergrijst de bevolking: als de mediane leeftijd van de Belgische bevolking begin jaren 80 nog geen 34 jaar was, is deze vandaag de dag boven de 41 jaar gestegen. Volgens de projecties van de Verenigde Naties zal dit cijfer in 2040 de 45 jaar bereiken. Vandaag de dag werken babyboomers, Generatie X, Y en Z samen, elk met hun eigen kijk op werk, autoriteit en de balans tussen werk en privéleven... waarbij de verschillen soms tot conflicten leiden. De vraag is niet langer of er aanpassing nodig is, maar hoe. Om dit beter te begrijpen hebben we werknemers van verschillende leeftijden, beroepen en achtergronden ontmoet om te begrijpen hoe zij deze generatie samenwerking ervaren. Onze experts, Godelieve Pata en Michel Wuyts, delen ook hun analyse van dit brandende onderwerp.

Een team, vier visies op de wereld

Marc, 58 jaar, technisch manager in een KMO in de regio Luik, behoort tot de babyboomgeneratie. Voor hem staat werk vooral voor loyaliteit. "Ik heb mijn hele carrière in dit bedrijf gewerkt. Ik heb jongeren zien komen met hun nieuwe ideeën, maar vaak brengt ervaring ze terug naar de realiteit." Toch is Marc niet tegen verandering: "Er valt veel te leren van de nieuwe generatie. Maar je moet weten hoe je kunt filteren." Marc vertegenwoordigt de generatie die hiërarchie en respect voor autoriteit waardeert. "Mijn dochter werkt in het ziekenhuis, en ze merkt dat de oudere dokters langer in het ziekenhuis blijven en hun uren niet tellen. De jongere dokters daarentegen geven de voorkeur aan een betere balans tussen werk en privéleven. Ze hechten veel waarde aan het respecteren van hun werktijden. Dit leidt soms tot conflicten met het ziekenhuismanagement."

Daartegenover staat Lucie, 26 jaar, projectmanager in een Brusselse start-up, die de geest van Generatie Z goed weergeeft. "De wereld verandert, en bedrijven ook. Voor mij is autonomie en balans het belangrijkst. Ik ga mijn mentale gezondheid niet opofferen voor een carrière. Ik heb ruimte nodig om mezelf te uiten en flexibiliteit in mijn werk. Flexibiliteit werkt twee kanten op." Voor Lucie staan flexibiliteit en persoonlijke erkenning centraal voor de jongere generaties.

Ergens tussenin vinden we Samira, 42 jaar, leidinggevende in een multinational. "Ik ben in het bedrijf gekomen in een tijd waarin de hiërarchische structuur nog werd gerespecteerd, maar waarin men al begon te spreken over de balans tussen werk en privé. Voor mij moet het bedrijf respect hebben voor de ouderen en zich tegelijkertijd aanpassen aan de nieuwe verwachtingen." Voor Samira is het essentieel om een balans te vinden tussen traditie en moderniteit, waarbij ze opmerkt hoe moeilijk het is voor de meer ervaren medewerkers om zich aan te passen aan jongere managers, die ze verondersteld worden te begeleiden.

Het perspectief van de experts

Voor Godelieve Pata, pensioendeskundige, is deze intergenerationele mix een tweesnijdend zwaard. "In België verandert de leeftijdspiramide snel. We zien een geleidelijke vergrijzing van de teams, met een grotere proportie oudere werknemers dan ooit. Dit vereist aanpassingen, vooral op het gebied van HR-strategieën en loopbaaneinde."

Michel Wuyts, directeur en pensioendeskundige, voegt toe: "Een van de belangrijkste uitdagingen is het beheer van vaardigheden. Oudere werknemers hebben waardevolle kennis, maar moeten zich soms heruitvinden in het licht van nieuwe technologieën. Jongere werknemers daarentegen zijn zeer aanpasbaar, maar missen vaak de praktijkervaring. Een effectief management is er een die deze complementariteiten waardeert."

Dialoog, een essentiële hefboom

Tijdens ons onderzoek benadrukten verschillende gesprekspartners het belang van dialoog om generatiespanningen te overstijgen.

Bruno, 34 jaar, teamleider in een openbaar vervoersbedrijf, vertelt: "Ik heb fricties in mijn team gezien. De ouderen hebben moeite te begrijpen waarom de jongeren geen overuren willen maken of meer flexibiliteit eisen. Om dit op te lossen, heb ik groepsgesprekken georganiseerd. Het gaat erom elkaars behoeften te begrijpen en uit te leggen waarom bepaalde beperkingen bestaan. Dit helpt om vooroordelen te doorbreken."

Naima, 50 jaar, administratief assistente in een KMO, deelt een visie die lijkt op die van Bruno: "In mijn team zijn er jongeren die met allerlei nieuwe ideeën komen. Ik vind dat geweldig, maar soms hebben ze niet genoeg afstand. De rol van de ouderen is om hen te helpen afstand te nemen, zonder hen tegen te houden."

De rol van managers: bemiddelaars en strategen

Bij Fediplus benadrukt men het belang van voortdurende opleiding. In België staan veel bedrijven weigerachtig tegenover het idee om generaties te mengen tijdens intergenerationele opleidingen die speciaal daarvoor zijn ontworpen. Nochtans zou dit de uitwisselingen kunnen vergemakkelijken en misverstanden verminderen.

Michel Wuyts gaat nog verder: "De rol van managers is cruciaal. Ze moeten zowel luisteren naar de behoeften van de oudere werknemers, die dicht bij hun pensioen staan, als de aspiraties van de jongere werknemers integreren, die vaak op zoek zijn naar betekenis en flexibiliteit. In die zin is een goede manager een echte cohesiestrateeg."

Balans vinden tussen ervaring en innovatie

Aan het einde van ons onderzoek blijkt dat intergenerationeel management een echte uitdaging is, maar ook een kans. Het samenbrengen van verschillende generaties kan teams verrijken en een krachtige synergie creëren, op voorwaarde dat een evenwichtige aanpak wordt gehanteerd. Door te steunen op de ervaring van senioren en open te staan voor de innovaties van jongeren, kunnen Belgische bedrijven een werkomgeving creëren die bevorderlijk is voor de prestaties en het welzijn van iedereen.

In een steeds ouder wordende beroepsbevolking wordt het beheer van generaties op de werkplek een centrale kwestie. Door te luisteren, te communiceren en de leeftijdsdiversiteit te waarderen, kunnen bedrijven deze uitdaging omzetten in een troef.‍