De handelsspanningen die door de regering-Trump zijn veroorzaakt, hebben niet alleen de wereldwijde financiële markten door elkaar geschud: ze hebben ook de zwakke punten blootgelegd in de langetermijnbeleggingsstrategieën van Europese privépensioenfondsen. In België, waar steeds meer werknemers en gepensioneerden rekenen op aanvullende pensioenen, roepen deze ontwikkelingen op tot voorzichtigheid en betere informatie.
Toen Donald Trump strafheffingen oplegde op buitenlandse producten, liet de wereldwijde tegenreactie niet lang op zich wachten. Deze handelsoorlog veroorzaakte een sterke volatiliteit op de financiële markten, wat een negatieve invloed had op de waarde van Amerikaanse aandelen - een activaklasse die vaak wordt bevoordeeld in de gediversifieerde portefeuilles van Europese pensioenfondsen, waaronder die in België. Resultaat: de portefeuilles leden verliezen, niet alleen door de daling van de aandelenmarkten, maar ook door de verzwakking van de Amerikaanse dollar. Normaal gesproken wordt deze munt als een veilige haven beschouwd. Maar in dit geval werd hij zwakker, waardoor in dollars genoteerde activa nog minder rendabel werden voor Europese beleggers.
Pensioenfondsen moeten voldoen aan strikte dekkingsgraden om hun toekomstige verplichtingen te kunnen garanderen. In België is de regelgeving minder streng dan bij onze Nederlandse buren, waar de eisen zeer hoog zijn, maar een sterke daling van de markten kan de “defined contribution”-regelingen (vaste bijdrage) in de problemen brengen. Dit type regeling is bij ons het meest voorkomend, vooral via groepsverzekeringen in de privésector. Beursverliezen wegen op deze regelingen omdat ze rechtstreeks gekoppeld zijn aan de marktprestaties: als de beurs daalt, daalt de waarde van het opgebouwde kapitaal, wat het pensioenbedrag bij pensionering verlaagt.
In België hebben tijdens de coronacrisis veel aangeslotenen een daling van de waarde van hun aanvullend pensioen vastgesteld door de val van de financiële markten.
Toch verplicht de Belgische wet de werkgever of de sectororganisatie om een wettelijk minimumrendement te garanderen (2,5% vanaf 2025). Als de markten sterk dalen en het rendement negatief of lager is dan dit minimum, moet de werkgever het verschil bijpassen. Maar als het rendement gewoon laag is (maar positief), zal het pensioen lager zijn dan bij goede marktprestaties. Bron: FSMA - Minimumrendement groepsverzekering
Gelukkig raakte de meerderheid van de pensioenfondsen niet in paniek. In plaats van met
verlies te verkopen, behouden de meeste beheerders hun langetermijnstrategie - doorgaans de verstandigste houding in tijden van onzekerheid. Maar dat betekent niet dat ze niets doen. Een kritisch punt was het beheer van het wisselkoersrisico. Veel fondsen moesten hun hedgingstrategieën dringend herzien, want een te grote blootstelling aan de dollar zonder voldoende bescherming vergrootte de verliezen. Bron: De Tijd - Pensioenfondsen en valutarisico
Macroeconomische analyses geven aan dat als de handelsspanningen zouden escaleren, de gevolgen zwaar zouden zijn: daling van de Europese export naar de VS, dalende reële lonen en toenemende financiële instabiliteit. Instellingen zoals de Europese Centrale Bank (ECB) zouden mogelijk actiever moeten ingrijpen om de markten te stabiliseren. Bron: De Nederlandsche Bank - Handelsoorlog en financiële stabiliteit
Voor Belgische werknemers die investeren in een aanvullend pensioen, of voor wie dat overweegt, zijn er enkele lessen te trekken:
- Diversifieer uw beleggingen: leg niet al uw eieren in het Amerikaanse mandje.
- Informeer u over de strategie van uw fonds: Vooral over het beheer van het wisselkoersrisico.
- Wees geduldig: Beurscrises maken deel uit van de economische cyclus, en paniekreacties leveren zelden goede resultaten op.